Αυτό το παιχνίδι ήταν η Χελιδόνα, την οποία την έφτιαχναν για να υποδεχτούν την αρχή του Μαρτίου και την αρχή της άνοιξης και αυτό το τραγούδι το λέγανε παίζοντας αυτό το παιχνίδι.

Η χελιδόνα ήταν ένα παιχνίδι που το έφτιαχναν για να υποδεχτούν την αρχή της άνοιξης στην Αμφίκλεια.

(Τραβούσαν το σχοινί και η χελιδόνα περιστρεφόταν...)

Όταν έπαιζαν τραγουδούσαν και το τραγούδι της χελιδόνας:

"Μάρτης μας ήρθε

πουλάκια λαλείτε

το λέει, το λέει η χελιδόνα

έξω ψύλλοι, έξω κουργοί

να πάτε να ψοφήσετε

σαν τα παλιογούμαρα."

Επίσης, την 1η Μαρτίου, φορούσαν Μάρτη στο χέρι, φταγμένο με κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους καίει ο ήλιος.Τον Μάρτη, στην Αμφίκλεια ,ακόμη και σήμερα τον φοράμε μέχρι την Κυριακή της Ανάστασης και τον βάζουμε στα δόντια αρνιού που ψήνουμε στο λάκκο.

Η κατασκευή του "Μάρτη" είναι πολύ απλή. Χρειάζονται μόνο δύο κλωστές , μία κόκκινη και μία άσπρη. Κάνεις από έναν κόμπο στη μία άκρη της καθεμιάς, τη στερεώνεις κάπου και βάζοντάς την ανάμεσα στις παλάμες σου τη στρίβεις όσο γίνεται περισσότερο. Οταν στριφτεί καλά την κομπιάζεις και απ’ την άλλη άκρη της. Επαναλαμβάνεις με τη δεύτερη κλωστή. Οταν είναι έτοιμες oι στριμμένες τις πιάνεις μαζί -κόκκινη και άσπρη- και τις τεντώνεις. Σε μια στιγμή, τις αφήνεις απ' τη μια άκρη και μπλέκονται από μόνες τους.

Τα έθιμα αυτά, μου τα διηγήθηκε ο παππούς μου, ο Γιώργος Π.

Τάξη Ε΄/ Φένια

Ερμηνεία

Οι μανάδες επειδή ξέρουν τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου που κάνει την εμφάνισή του τον Μάρτη κι η θερμοκρασία ανεβαίνει προφυλλάσσουν τα παιδιά τους φορώντας τους ένα βραχιολάκι ,τον" Μάρτη" φταγμένο από άσπρη και κόκκινη συνήθως κλωστή. Τα παιδιά το φοράνε μέχρι να δούνε τα πρώτα χελιδόνια.Τότε θα κρεμάσουν το βραχιόλι στο κλαδί ενός δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια που φτάχνουν τη φωλιά τους. Σε άλλες περιπτώσεις τα παιδιά φοράνε το " Μάρτη"μέχρι την Ανάσταση και τον κρεμάνε στο φιτίλι της λαμπάδας τους για να καεί ή το βάζουν στα δόντια του αρνιού ανήμερα το Πάσχα (Αμφίκλεια).

"Μάρτη" δεν φορούσαν μόνο οι άνθρωποι. Σε σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο.

Είναι ένα έθιμο , σύμφωνα με το οποίο όποιος τον φορά, κυρίως τα μικρά παιδιά προστατεύονται: 1). από τις ασθένειες, 2). για να μην τα κάψει ο ήλιος και 3.) για να μη τα πιάνει το μάτι. Συμβολικά το λευκό ή το κόκκινο χρώμα το συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία.

Μάρτης ή Μαρτιά είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς. Οι Βυζαντινοί αναφέρουν τη χρήση βαμμένης κλωστής κατά της βασκανίας όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό.

Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα ΕλευσίνιαΜυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Πρόκειται λοιπόν για έθιμο πανάρχαιο, ή όμοιο πανάρχαιων εθίμων.

Για το έθιμο του Μάρτη γράφει και ο Κωστής Παλαμάς:

Ρόδιζ' η πρώτη του Μάρτη μέρα
και στο παιδάκι της η μητέρα
γελώντας πάει:
«Με μάρτη έρχομαι το λαιμό σου
να στεφανώσω σαν άγγελός σου
θα σε φυλάει.
Από χρυσάφι, προτού να φέξει,
με τι φροντίδα το έχω πλέξει.
Για το χρυσό μου!
Με κάθε χρώμα το έχω ντύσει
ουράνιο τόξο, που θα στολίσει
τον ουρανό μου!»

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ http://en-dadio.blogspot.gr