Η Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών είναι ένα ετήσιο γεγονός που πραγματοποιείται το πρώτο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου σε περισσότερες από 30 χώρες και συντονίζεται από την παγκόσμια ομοσπονδία περιβαλλοντικών οργανώσεων για την προστασία των πουλιών BirdLifeInternational.

Στα ...ταξιδιάρικα πουλιά είναι αφιερωμένη η φετινή Ευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών που στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία των μεταναστευτικών πουλιών και των βιοτόπων που χρησιμοποιούν κατά τις μεταναστευτικές τους διαδρομές.

Στην Ελλάδα, οι προγραμματισμένες δράσεις θα πραγματοποιηθούν σε 30 περιοχές, σε συνεργασία με Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Κέντρα και Διευθύνσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, σχολεία, περιβαλλοντικές οργανώσεις, Δήμους και τοπικούς φορείς.

Με την ευκαιρία αυτή, οι μαθητές της Ε΄τάξης του σχολείουμας, ευαισθητοποιημένοι καθώς είναι σε περιβαλλοντικά θέματα, έκαναν μια μικρή έρευνα για τον υπέροχο κόσμο της μετανάστευσης και την παρουσιάζουν.

Η Δασκάλα της Ε΄τάξης

ΒΑΣΙΛΙΚΗ   ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΥ

ΟΜΑΔΑ: «ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ»

( Δημήτρης Βακράκος, ΔανηήλΖοσιμίδης, Κων/να Μπότσκα,

ΝταμιάνοΝτάικο,  Μαρία-Δήμητρα Στρογγύλη )

Ταξιδιάρικα… πουλιά: είναι η εποχή τους!

Η ώρα για το μεγάλο ταξίδι έχει αρχίσει για να πετάξουν ψηλά πάνω από πόλεις, θάλασσες, ερήμους, κατακτώντας μοναδικά την απόλυτη ελευθερία των αιθέρων. Ο λόγος για τα αποδημητικά πουλιά στο μακρύ ταξίδι που πραγματοποιούν κάθε χρόνο, αυτό της αναζήτησής τους για επιβίωση.

Τι είναι τα μεταναστευτικά ή αποδημητικά πουλιά;

Κάθε χρόνο πολλά είδη πουλιών μεταναστεύουν, δηλαδή ταξιδεύουν.

Το δρομολόγιό τους; Από το Νότο προς το Βορρά την άνοιξη και  το αντίθετο το φθινόπωρο. Αυτά τα πουλιά λέγονται μεταναστευτικά ήαποδημητικά.

Από τα περίπου 10.000 είδη πουλιών που υπάρχουν στον κόσμο, τα 1.800 είναι αποδημητικά. 

Γιατί μεταναστεύουν;

Με τον ερχομό του χειμώνα η ανεύρεση τροφής (σπόροι,  έντομα) γίνεται πολύ δύσκολη.

Για να αποφύγουν το βαρύ χειμώνα ταξιδεύουν προς τις         νότιες   ζεστέςχώρες όπου η τροφή είναι άφθονη κι εκεί ξεχειμωνιάζουν.

Την άνοιξη επιστρέφουν στην "πατρίδα" τους.

Στην "πατρίδα τους ζευγαρώνουν, φωλιάζουν, γεννούν αβγά και μεγαλώνουν τα μικρά τους.

Ο ρόλος της Ελλάδας είναι πολύ σπουδαίος στη μετανάστευση, γιατί παρότι είναι μικρή χώρα, διαθέτει εξαιρετικούς βιότοπους με μεγάλη ποικιλία σε είδη χλωρίδας και πανίδας, επομένως ‘φιλοξενεί’πολλά είδη μεταναστευτικών πουλιών:

α) Όσα  έρχονται κάθε άνοιξη από την Αφρική και επιστρέφουν εκεί το φθινόπωρο.

β) Όσα έρχονται από βορειότερες χώρες το φθινόπωρο καιεπιστρέφουν σ’ αυτές την άνοιξη.

γ) Εκείνα που απλώς περνάνε απ’ τη χώρα μας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.

ΟΜΑΔΑ: «ΠΕΛΑΡΓΟΙ»

( Αλέξης Μπακαλέξης, Μπάτσος, ΤζουλιάνοΝτερβεσάι,

 Κατερίνα Σίνα, Ανδριαννή Τσαούση )

Πώς ταξιδεύουν;

• Η διαδρομή της μετανάστευσης δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ομαλή.
• Διαρκεί μέρες ολόκληρες, αφού τα πουλιά έχουν να διανύσουν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, πετώντας με ταχύτητα 30-35 χιλιόμετρα την ώρα
• Μερικά πετούν κατά τη διάρκεια της ημέρας και ξεκουράζονται τη νύχτα, ενώ άλλα πετούν ασταμάτητα μέρα και νύχτα, οπότε τρώνε και κοιμούνται στον αέρα.
• Ορισμένα πουλιά μπορούν να διανύσουν 2.000-3.000 χιλιόμετρα, πετώντας ασταμάτητα.
• Τα περισσότερα είδη πουλιών πετούν πάρα πολύ ψηλά κατά τη μετανάστευση και μπορούμε να τα δούμε με δυσκολία.

Πού βρίσκουν όμωςτην ενέργεια που χρειάζονται για το  μακρινό τους αυτό ταξίδι;

Τη μεγάλη ποσότητα ενέργειας που χρειάζονται για την πτήση τους στο κουραστικό αυτό ταξίδι,την παίρνουν  από το λίπος που έχουν από πριν αποθηκεύσει στο σώμα τους.

Πολλές φορές αυτό το λίπος διπλασιάζει το βάρος τους!!!

Πώς προσανατολίζονται;

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή εκατομμύρια πουλιά κάνουν με απόλυτη επιτυχία το ίδιο ακριβώς ταξίδι!  Χωρίς χάρτη και πυξίδα!!!

 Αν και ο τρόπος με τον οποίο βρίσκουν τους εναέριους δρόμους  κατά τη μετανάστευση δεν έχει κατανοηθεί πλήρως, πιστεύεται ότι:

• Πρώτα από όλα καθοδηγούνται από το ένστικτό τους
• Πολλά πουλιά έχουν επίσης την ικανότητα να "διαβάζουν" το χάρτη του ουρανού σαν τους παλιούς ναυτικούς, ακολουθώντας τον ήλιο, τα αστέρια και τη σελήνη
• Έχει επίσης αποδειχθεί ότι τα πουλιά αναγνωρίζουν τα μέρη από τα οποία περνούν, βάζοντας χαρακτηριστικά "σημάδια στο μυαλό τους: βουνά, λίμνες, ποτάμια κ.ά., όπως εμείς

• Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα πουλιά έχουν μια μαγνητική αίσθηση και χρησιμοποιούν ως οδηγό το μαγνητικό πεδίο της Γης μέσω ειδικών δεκτών φωτός στα μάτια τους. 

ΟΜΑΔΑ: «ΤΡΥΓΟΝΙΑ »

      ( Μαίρη Αυγερινάκου, Μπάμπης Θάνος, 

       Θανάσης Πιπέρας, Μαρία Φλωράκου)

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που τα απειλούν;

Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης, υπάρχουν πολλές δυσκολίες και ο καιρός παίζει σημαντικό ρόλο, κυρίως η κατεύθυνση του αέρα και οι αλλαγές της θερμοκρασίας. Έτσι τα πουλιά τείνουν να αποφεύγουν τον βροχερό και συννεφιασμένο καιρό, την ομίχλη και τους ισχυρούς ανέμους και σταματούν στα μέσα του ταξιδιού τους εάν συναντήσουν άσχημες καιρικές συνθήκες.

Οι μεταναστεύσεις πραγματοποιούνται κατά ομάδες και τα πουλιά  ακολουθούν συνήθως την ίδια πορεία. Μερικά είδη κατά το ταξίδι τους πετούν σε σχηματισμό  V  ή  J, μάλλον για να εκμεταλλεύονται τα ρεύματα αέρα που δημιουργούνται από τα προπορευόμενα μέλη του σχηματισμού και για να έχουν καλύτερη οπτική επαφή μεταξύ τους.

Βλέπουμε λοιπόν ότι τα πουλιά αυτά παίρνουν πολλά μέτρα για το μακρύ ταξίδι της μετανάστευσης ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν κατά τους δύσκολους μήνες του χρόνου. Όμως, στο ταξίδι τους αυτό έχουν να αντιμετωπίσουν άλλο ένα μεγάλο κίνδυνο. Τον άνθρωποκαι τις δραστηριότητές του:

• Καταστροφή βιοτόπων.Ο άνθρωπος, έτσι αχόρταγος που έγινε, καταστρέφει τη φύση, με την αποξήρανση των υγροβιότοπων, το παράνομο κόψιμο των δέντρων (λαθροϋλοτομία), τις πυρκαγιές στα δάση, τη διάνοιξη δρόμων στα βουνά, τη ρύπανση   των θαλασσών.
• Η μεγάλη χρήση φυτοφαρμάκων και εντομοκτόνων.
• Οι ανεμογεννήτριες και τα ηλεκτροφόρα καλώδια όπου κτυπούν πάνω τους και σκοτώνονται πολλά πουλιά
• Το παράνομο κυνήγι (λαθροθηρία)

Η παράνομη θανάτωση των πουλιών είναι η χειρότερη πράξη του ανθρώπου και γίνεται είτε με όπλα είτε με διάφορα δολώματα. Στα ύψη  βρίσκεται ο αριθμός των πουλιών που θανατώνονται παράνομα στις χώρες της Μεσογείου (ανάμεσά τους, δυστυχώς, βρίσκεται και η Ελλάδα) Η οργάνωσηBirdLifeInternational εκτιμάει ότι σε όλη τη Μεσόγειο, οαπολογισμός φτάνει τον αστρονομικό αριθμό των 25 εκατομμυρίων πτηνών.

Οι συνέπειες αυτής της πράξης είναι πολλές και σοβαρές. Πέρα από τις περιβαλλοντικές και ηθικές διαστάσεις του θέματος, η παράνομη θανάτωση πουλιών ενέχει σοβαρούς κινδύνους για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων, τις γεωργικές καλλιέργειες αλλά και τη δημόσια υγεία.
Για παράδειγμα, πολλά πτηνά καταναλώνουν επιβλαβή έντομα, ενώ τα σαρκοφάγα αρπακτικά, όπως ο σπάνιος γύπας ασπροπάρης, όπου στην χώρα μας υπάρχουν πλέον μόνο  10 ζευγάρια, αποτελούν σημαντικό κρίκο του οικοσυστήματος και προστατεύουν τη δημόσια υγεία από μεταδοτικές νόσους.

Τέλος όσα πουλιά καταφέρουν να  γλιτώσουν από τους παραπάνω κινδύνους, έχουν να αντιμετωπίσουν δύο μεγάλα φυσικά εμπόδια: 

Το πέρασμα από τη Μεσόγειο θάλασσα και την αφιλόξενη έρημο Σαχάρα και μάλιστα δύο φορές το χρόνο!